Xạ Can

Xạ can

Xạ can có tác dụng chữa ho, ho gà, viêm họng, khản tiếng, viêm amidan

Tên khoa học:

Rhizoma Belamcanda

Nguồn gốc:

Dược liệu là thân rễ thái phiến phơi hoặc sấy khô của cây Rẻ quạt (Belamcanda chinensis (L.) DC.), họ Ladơn (Iridaceae).

Cây được trồng nhiều nơi trong nước ta để làm cảnh và làm thuốc.

Thành phần hoá học chính:

Một số dẫn chất isoflavonoid (belamcandin, tectoridin…)

Tác dụng:

Tuyên thông tà khí kết tụ ở Phế, thanh hỏa, giải độc (Đông Dược Học Thiết Yếu).
Tiêu đờm, phá trưng kết, khai Vị, hạ thực, tiêu thủng độc, trấn Can, minh mục (Nhật Hoa Tử Bản Thảo).
Thanh nhiệt, giải độc, lợi niệu, tiêu thủng, sát trùng (Hồ Nam Dược Vật Chí).

Chủ trị:

Kháng khuẩn, tiêu viêm, tiêu đờm, trị phế khí suyễn, ho, ho khí nghịch lên
Chữa ho, ho gà, viêm họng, khản tiếng, viêm amidan, trị nâc
Chữa sốt, thống kinh, bí đại tiểu tiện, sưng vú, tắc tia sữa, đau nhức tai, rắn cắn.

Cách dùng, liều lượng:

Ngày dùng 3-6g, dạng thuốc sắc. Giã nhỏ 10-20g thân rễ tươi với muối ngậm, bã đắp.

Kiêng kỵ:

Uống lâu ngày cơ thể bị hư yếu (Biệt Lục).
Uống lâu ngày sinh tiêu chảy (Bản Thảo Cương Mục).
Trỳ Vị hơi yếu, tạng hàn, khí huyết hư, bệnh không có thực nhiệt: không dùng (Bản Thảo Kinh Sơ).
Phế không có thực tà: không dùng (Đông Dược Học Thiết Yếu).
Bệnh không có thực nhiệt, Tỳ hư, tiêu lỏng, phụ nữ có thai: không dùng (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển)